Nghề bán cát thay bát hương mỗi dịp cuối năm

Sau ngày rằm tháng Chạp trở đi, dạo quanh các khu chợ lớn ở Huế như chợ Đông Ba, Bến Ngự, An Cựu... hay khắp các tuyến đường chính, kể cả kiệt hẻm sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người đàn ông hay phụ nữ đẩy chiếc xe rùa chở đầy cát trắng kèm với đồ lễ cần dùng cho việc thờ cúng trong mỗi độ Tết đến xuân về.

Trò chuyện với chúng tôi, chị Lê Thị Thúy ở Phú Mậu bán cát trắng ở chợ An Cựu, Tp Huế cho biết: “Năm mô cũng rứa, khoảng cận Tết là tui nghỉ bán rau ở chợ và chuyển sang bán cát trắng dạo. Nghề ni chủ yếu lấy công làm lời, cát chủ yếu được lấy ở những bãi biển ở huyện Quảng Điền, Phong Điền, Phú Vang… Để có cát bán vào dịp Tết, người bán phải chuẩn bị trước đó cả nửa tháng và trải qua nhiều công đoạn; cát lúc lấy về đem đãi, lọc, sàng dưới rổ sàng kích cỡ khác nhau cho hạt cát thật mịn. Sau đó đem cát đi vút nước, khi thấy nước vút đã trong là được. Rồi đem cát phơi đi phơi lại nhiều lần sao cho thật khô rồi mới cho vào bao chờ đến ngày giáp Tết là mang đi bán”.

Ngày Tết, ai đi chợ cũng mua vài lon cát trắng về thay cát rút chân nhang, quét dọn bàn thờ cuối năm thật tươm tất, sạch sẽ để mời ông bà tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu, cũng như cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng.  Thời gian thay bát hương thường diễn ra từ sau Rằm tháng Chạp, chủ yếu là vào các ngày 20 - 22 tháng Chạp, tức là trước ngày đưa ông Táo lên chầu trời. Hay nhiều gia đình tất bật công việc cuối năm nên thay muộn, miễn sao hoàn thành trước khi cúng tất niên hoặc lễ mời ông bà về ăn Tết cùng con cháu nên vì thế đến 30 Tết, những xe cát trắng vẫn còn xuất hiện ở các chợ.

Bán cát trắng một nghề ngắn hạn chỉ diễn ra khoảng 15 ngày nhưng cũng là dịp để người dân lao động kiếm thêm một khoản đáng kể. Mỗi lon cát có giá khoảng 3.000 đồng. Thường được đựng sẵn vào túi ni lông, mỗi túi là 4 lon giá 10.000 đồng. Ngoài đẩy xe rùa rao bán, một số người dân bày ven đường, ngay các ngã tư đèn đỏ với nhiều bao cát thu hút đông người dân ghé mua.

“Làm cái nghề ni phải có tâm. Cát bán phải lấy ở chỗ sạch, đãi rửa rất kỹ, chứ người ta mua về bỏ lên bàn thờ mà không sạch sẽ thì mình mang tội, sẽ bị ông bà quở trách”, bà Nga- một người bán cát bộc bạch. Chỉ là một nghề mưu sinh nhưng công việc của họ mang một ý nghĩa thiêng liêng, nhắc nhở mọi người nhớ đến cội nguồn.

Cứ thế, hình ảnh những người đứng bán cát bên chiếc xe rùa những ngày cuối năm cũng là một nét của những ngày Tết ở Huế.

Hoàng Hạnh